اصطلاحات و تعاریف مرتبط با سیستمهای نت به زبان ساده
1. نت: مخفف کلمات نگهداری و تعمیرات می باشد و به مجموعه برنامه ها و اقدامات به منظور نگهداشتن تجهیزات در سطح قابل قبول از نظر عملیاتی (نگهداری) و یا باز گرداندن تجهیزات معیوب به چرخه استفاده و بهره برداری (تعمیرات) اطلاق می شود و نتیجه مورد انتظار از این اقدامات ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت عملیات، تداوم و استمرار عملیاتی و تجهیزات برای شرایط تعریف شده خواهد بود.به طورکلی اهداف سیستم نت در یک واحد عبارتند از: پاسخگویی کارا، موثر و سریع در هنگام نیاز به فعالیت های پیشگیرانه و اصلاحی به منظور حفظ آن واحد در یک سطح استاندارد و قابل قبول می باشد.
2. انواع نت: امروزه با پیشرفت دانش و علم بشری نگاه به نگهداری و تعمیرات نیز متناسب با این پیشرفت در حال تغییر و تحول است که در ذیل به بخشی از آنها اشاره می شود. ادامه مطلب را از سایت روماک پیگیری کنید .
2-1- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شکست (Breakdown Maintenance)
نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شکست بر این فرضیه بنا شده است. بطوریکه تا قطعه ای شکسته و یا معیوب نشده باشد آنرا تعویض و تعمیر نکنند. در دوران گذشته، پیامدها و آثار اینگونه اعمال به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر به شمار می آمد ولی امروزه به دلیل پیچیده شدن اقلام, تنوع بالا و تعداد اقلام و تجهیزات تحت پوشش فعالیتهای نگهداری و تعمیرات, اجرای این رویه برای تمامی اقلام به عنوان یک ضرر با اهمیت به شمار می رود. در این روش اجرای فعالیتهای نگهداری و تعمیرات هنگامی انجام می شود که عملکرد تجهیزات بطور چشمگیری کاهش پیدا کرده و یا شکست و از کارافتادگی واقعی روبرو باشند. در نتیجه تجهیزات با اجرای فعالیتهای نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شکست تحت کنترل قرار می گیرند. تجهیزاتی که مستلزم اجرای عملیات تعمیرات سنگین و پر هزینه هستند و یا اینکه تجهیزات حساس (از نظر فنی و استراتژیک) هستند, مجاز به پیروی از مدل نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شکست نیستند و در بعضی از موارد عدم رعایت این موضوع می تواند فاجعه ببار بیاورد. هزینه های مضاعف این رویکرد می تواند شامل موارد زیر باشد:
هزینه های مستقیم اضافی
هزینه های رسیدگی به تعیین ریشه دلایل خرابی و کار افتادگی
کارکرد نامناسب و فاقد کیفیت و عدم داشتن استانداردهای لازم و نارضایتی کاربران از کاهش کیفیت کارآیی
بیکار شدن کاربران
پرداخت اضافه کاری برای کارکنان تعمیرات و نگهداری و پیمانکاران خارج از سیستم
هزینه های تسریع در تهیه لوازم یدکی
تاخیر در اجرای ماموریتهای محوله
2-2- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه Preventive Maintenance (PM)
به مجموعه اقداماتی که شامل بازدید, کنترل, سرویس, تنظیم, تعویض و در برخی از موارد تعمیرات جزیی که توسط کاربران تجهیزات و یا تعمیرکاران واحد اجرایی انجام می شود اطلاق شده که اصطلاحا به فعالیتهای مزبور PM گفته می شود. این فعالیتها که بطور تناوبی و بر حسب دوره های تعریف شده انجام می گیرد, سبب تاخیر و کم شدن تعمیرات و شکستهای ناگهانی و بدون برنامه می شوند.
اهم اهداف فعالیتهای PM شامل موارد زیر است:
پیش بینی عیوب، خرابی ها و شکست تجهیزات
تعیین عیوب و شکست، قبل از تاثیرگذاری بر تجهیزات
تعمیر و یا تعویض قطعه پیش از وقوع شکست
2-3- نگهداری و تعمیرات پیشگویانه (مراقبت وضعیت) (Predictive Maintenance )
با پیشرفت علم و دانش بشری, بجای تعویض, تنظیم و ... در یک موعد مقرر با کمک علومی همانند مکانیک, شیمی, فیزیک, ... و با تحت نظر داشتن رفتار قسمتهای متحرک از نظر ارتعاش و بخشهای مکانیکی که در درون روانکارها قرار دارند و تجزیه مواد موجود در روانکارها می توانند وضعیت رفتاری آتی تجهیزات را تا مقدار قابل قبولی پیش بینی کنند و بر مبنای آن اقدامات بعدی را انجام دهند. اصطلاحا به مجموعه این اقدامات و فعالیتها مراقبت وضعیت (Condition Monitoring) می گویند. اجرای صحیح این رویکرد هزینه های اضافی فعالیتهای PM را به شدت کاهش می دهد و باعث می شود که بتوان تا حد قابل قبولی وضعیت فعلی و آینده تجهیزات را پیش بینی نمود و با توجه به این موضوع و صرف منابع می توان قابلیت اطمینان تجهیزات را به میزان قابل توجه ای بالا برد.
2-4- نگهداری و تعمیرات اضطراری EM(Emergency Maintenance
فعالیتهایی هستند که در مواقع از کار افتادن تجهیزات و شکست انجام می دهند و به شکل اضطراری باید اینگونه فعالیتها را انجام داد زیرا که امکان سرایت خرابی به سایر مجموعه های تجهیزات وجود دارد و یا اینکه تجهیزات بطور کلی از کار افتاده و در سازمان بکار گیرنده آن, دستگاه ضرورت حیاتی دارد و عدم کارکرد آن باعث زیانهای مادی و جانی فراوان می شود.
2-5- نگهداری و تعمیرات اصلاحی (Corrective Maintenance (CM
فعالیتهایی هستند که به منظور حفظ تجهیزات در سطح استاندارد به هنگام بروز شکست و یا پدید آمدن عیوب انجام می شود. این فعالیتها می توانند به منظور اصلاح و یا بهبود وضعیت تجهیزات بکار برده شوند.
در این شاخه نت امکان برنامه ریزی جهت تخصیص بهینه منابع و از بین بردن عیوب وجود دارد و می توان از انبار نمودن بیهوده ابزارآلات, تجهیزات, قطعات یدکی و مواد مصرفی جلوگیری نمود و با حداقل نیروی انسانی خدمات لازم را ارائه نمود. تفاوت نت اصلاحی با نت اضطراری در حساس بودن و یا غیرحساس بودن نوع فعالیتهای نگهداری و تعمیرات تجهیزات می باشد. این جمله بدین معنا است که در اجرای فعالیتهای نت اضطراری نمی توان هیچگونه تاخیری را متصور بود, ولی فعالیتهای نت اصلاحی را می توان در برنامه های سیستم نت وارد نمود و آن را در زمان مقرر انجام داد.
2-6- نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع (Total Productive Maintenance (TPM
نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع TPM یک روش خاص در مدیریت نگهداری و تعمیرات است. اجرای این روش موجب خلاقیت و مشارکت تمامی پرسنل و بهبود مستمر در محیط کار می شود و می توان گفت TPM مجموعه فعالیت هایی است که بصورت اصلاح یک سیستم نت از طریق اصلاح ماشین آلات, دستگاهها و تغییر در فرهنگ کارکنان انجام می گیرد.
TPM مبتنی بر اصول زیر می باشد:
بهره برداری هرچه کاراتر از تجهیزات
برقراری یک سیستم جامع برای نت که در تمامی عمر مفید تجهیزات ادامه یابد
درگیر نمودن تمام قسمتهای سازمان در برنامه های سیستم نت
مشارکت کلیه کارکنان اعم از مدیران طراز اول تا کاربران تجهیزات در سیستم نت
ایجاد انگیزش از سوی مدیریت از طریق حمایت از تشکیل و اجرای فعالیتها توسط گروههای کوچک کاری
2-7- نگهداری و تعمیرات ناب (Lean Mhttps://www.rumak.iraintenanc
نت ناب یک رویکرد نوین و نظام مند به سیستم نگهداری و تعمیرات است, که با تبعیت از اصول ناب به حفظ ارزش ها (Value) و حذف زوائد (Waste) می پردازد و در نهایت بدنبال تحقق رضایتمندی مشتری و کاربران تجهیزات می باشد. این رویکرد پس از رویکرد تولید ناب مطرح گردیده است. نت ناب موجب افزایش در قابلیت اطمینان، دقت، کیفیت، رضایت کاربران و در دسترس بودن تجهیزات و کاهش در زمان انتظار، هزینه های سیستم، عیوب, دوباره کاری، حرکت های اضافی و حمل و نقل اضافی خواهد شد. اقدامات لازم جهت اجرای نت ناب در سازمان عبارتند از:
استمرار در بهبود کیفیت فعالیتهای نت
حذف هرگونه زوائد در نت
برقراری یک سیستم بهبود پیوسته
کاهش حجم و سطوح نگهداری (انبار نمودن) موجودیها (مواد مصرفی و قطعات یدکی)
کاهش جدی عیوب و دوباره کاریها
کاهش زمان اجرای فعالیتهای تعمیراتی (کاهش زمانهای اداری و کارگاهی)
ایجاد انعطاف پذیری بالای کارگاههای تعمیراتی
حذف تجهیزات غیرضروری
انجام کارهای گروهی و بکارگیری افراد چند مهارته
تبدیل نمودن فعالیتهای جاری و روزمره به فرآیندهای مدون و مصوب (با حداقل نمودن زمان و منابع)
بکارگیری مدیران تحصیل کرده در رشته های مرتبط با سیستمهای نت
استاندارد کردن و مصوب نمودن فعالیتهای نت
کنترل زنجیره تامین سیستم نت (تامین کننده ها و پشتیبانی کننده ها)
کوچک کردن سازمانها و واگذاری کارهای غیر ضروری به بیرون از سازمان
مسطح نمودن ساختارهای سازمانی
برقرار نمودن ارتباط طولانی مدت با پشتیبانی کنندگان از طریق خدمات پس از تعمیر و یا بازسازی و گرفتن بازخور از نحوه نگهداری و تعمیرات تجهیزات
3. سیستم نت
سیستمی است که با برنامه ریزی و کنترل مدون، مجموعه فعالیتهایی نظیر امور طرح وبرنامه ریزی، تخصیص منابع، تدوین سیاستها و روشهای عملیاتی, جمع آوری اطلاعات بازخور و تحلیل اطلاعات به منظور بهسازی طرحها، برنامه ها و روشهای تدوین شده, با هدف افزایش کارایی و بالا بردن عمر مفید تجهیزات، اطمینان از آماده بکار بودن کلیه تجهیزات و فراهم آوردن شرایطی که ماموریت سازمان را توام با حفظ ایمنی پرسنل تامین کند، را بعهده دارد.
علل رویکرد به ایجاد و بهره برداری از سیستمهای نت را می توان در موارد زیر متصور شد:
متنوع بودن تجهیزات مورد بهره برداری
زیاد بودن تعداد تجهیزات تحت پوشش تعمیرگاهها
حساس بودن (از نظر عملیاتی، سرمایه گذاری و ...)
بالا بودن هزینه های تعمیرات اتفافی
بالا بودن هزینه های ناشی از کارافتادگی تجهیزات (مالی و جانی)
4. فعالیتهای عمومی سیستم نت
فعالیتهای عمومی سیستم نت عبارتند از:
برنامه ریزی
اجرا
کنترل
ثبت وقایع
بایگانی
تجزیه و تحلیل
ارائه گزارشهای مورد نیاز
5. فعالیتهای نگهداری و تعمیرات...
فعالیتهای کلی نگهداری و تعمیرات شامل پنج فعالیت اصلی زیر می باشد که عبارتند از:
تعویض (Change)
تنظیم (Adjust)
سرویس (Service)
تست (Test)
هر یک از فعالیتهای فوق را می توان بطور مختصر بشرح زیر توضیح داد:
تعمیر: عبارت است از انجام فعالیت به منظور تشخیص عیب یک قطعه و یا مجموعه، رفع عیب، بازگرداندن آن به شرایط قابل قبول.
فرآیند تعمیر عبارت است از:
انجام آزمایشهای لازم به منظور تشخیص عیب
بازکردن یا دمونتاژ مجموعه معیوب از روی تجهیزات
ترمیم قسمتهای آسیب دیده
تعویض یک یا چند قسمت از مجموعه معیوب
انجام تست و آزمایش به منظور حصول اطمینان از سلامت مجدد مجموعه
نصب و یا مونتاژ مجموعه اصلاح شده روی تجهیزات
تعویض: این نوع فعالیت، به مفهوم جایگزینی مجموعه مستهلک با مجموعه سالم است.
تنظیم: یک فعالیت ساده بدون نیاز به تعمیر یا تعویض قطعه است، تا با ایجاد ارتباط صحیح ما بین قسمتهای داخلی مجموعه و یا ما بین قطعه معیوب با سایر قطعات درگیر، بهترین شرایط را برای کار آن مجموعه، فراهم آورد. بطوریکه مجموعه با حداکثر بازدهی کار کند و احتمال اتفاق افتادن شکست و خرابی در تجهیزات به حداقل برسد. همانند: تنظیم چرخها، تنظیم پمپ انژکتور یا کاربراتور، تنظیم گاز و کلاچ و فرمان، تنظیم چراغها و ... .
سرویس: منظور از سرویس، فعالیتهای ساده نگهداری هستند که به منظور جلوگیری از بروز نقص در مجموعه های یک دستگاه انجام می پذیرد و شامل فعالیتهای ذیل می باشد:
شستشو و تمیزکاری
روغنکاری، تکمیل و یا تعویض روغن
سفت کردن پیچها
رنگ کاری جزئی
تست: عبارت است از بازدید، بازرسی و آزمایشهای مورد نیاز به منظور مقایسه و ارزیابی مجموعه با شرایط استاندارد, به منظور پیشگیری از بروز خرابیهای اتفاقی و کاهش فعالیتهای تعمیراتی. این بازدیدها حتماً باید برنامه ریزی شده و بصورت دورهای انجام گیرد.
تحت کنترل درآوردن تجهیزات که این عمل لازمه برنامه ریزی موثر است.
حفظ و نگهداری تجهیزات
کاهش حجم تعمیرات
افزایش کیفیت خدمات
افزایش ایمنی
کاهش ضایعات
ایجاد محیطی مناسب بمنظورگسترش عملیات، خدمات و تجهیزات
ارائه سیستمهای تهیه اطلاعات فنی و اطلاعات لازم جهت تصمیم گیری
امکان برنامه ریزی صحیح با دیگر واحدهای سازمان
افزایش قابلیت اطمینان و آمادگی تجهیزات
7. مشکلات ناشی از عدم وجود و اجرای سیستم نت .....
کاهش طول عمر تجهیزات
توقفات پی در پی عملیات و یا تولید
افزایش حجم تعمیرات
نزول کیفیت خروجی های فعالیتهای نت
کاهش قابلیت اطمینان
کاهش ایمنی
افزایش هزینه ها
افزایش زمان اجرای فعالیتهای نت (اداری و کارگاهی)